Radca prawny a adwokat

Czy w sprawie karnej trzeba konsultować się z adwokatem, czy można porozmawiać z radcą prawnym? Czy adwokat sporządzi umowę sprzedaży nieruchomości? Radca prawny i adwokat to dwie różne, ale mające ze sobą wiele wspólnego, profesje.

W powszechnym mniemaniu adwokat zajmuje się sprawami karnymi i sprawami z zakresu prawa rodzinnego. Jeśli ktoś potrzebuje skonsultować umowę, poradzić się w sprawie związanej z nieruchomościami czy prowadzoną firmą, powinien pójść do radcy prawnego. To uproszczenie nie ma nic wspólnego z rzeczywistością!

Radca prawny a adwokat – jakie są między nimi różnice?

Zakres usług świadczonych przez adwokatów i radców jest taki sam, choć nie zawsze tak było. Zawód adwokata ma znacznie dłuższą tradycję, podczas gdy radcowie pojawili się w polskim systemie prawnym na początku lat 60. ubiegłego wieku.

Obowiązujące wtedy przepisy zobowiązywały przedsiębiorstwa państwowe, zjednoczenia oraz państwowe banki do powierzania obsługi prawnej wyłącznie radcom prawnym.

W 1963 roku pozbawiono adwokatów prawa świadczenia usług wobec państwowych jednostek gospodarczych. Przez kilkadziesiąt lat świadczenie usług na rzecz państwowych podmiotów było wyłączną domeną radców, zaś adwokaci specjalizowali się w obsłudze osób prywatnych i nielicznych w tamtym okresie firm prywatnych.

Po zmianie systemowej, radcowie mogli podejmować się prowadzenia spraw na rzecz klientów indywidualnych i systematycznie poszerzano katalog obszarów, w których mogli działać. Aż do 2015 roku nie mogli jednak występować w procesach karnych jako pełnomocnicy.

Po zmianie przepisów, adwokaci i radcowie prawni podejmują się prowadzenia takich samych spraw. Dokonując więc wyboru pełnomocnika, klient nie musi kierować się kolorem żabotu togi (dla adwokatów zarezerwowany jest zielony, dla radców – ciemnoniebieski), a dorobkiem prawnika, rekomendacjami zadowolonych klientów, ceną doradztwa.

Kim jest radca prawny?

Radca prawny to absolwent prawa, który ukończył aplikację radcowską, zdał egzamin zawodowy oraz został wpisany na listę radców prawnych, prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych.

Istnieją również inne sposoby zdobycia prawa do wykonywania zawodu. Mogą z nich skorzystać – po spełnieniu dodatkowych warunków – pracownicy naukowi z tytułem co najmniej doktora oraz osoby wykonujące inne zawody prawnicze, np. sędziowie i prokuratorzy.

Art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych przewiduje: „Świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy”.

Radca prawny może zostać zatrudniony na umowę o pracę przez firmę lub instytucję, na rzecz której świadczy usługi. Jednakże radca prawny nie może wtedy brać udziału w sprawach karnych i karnoskarbowych w charakterze obrońcy.

Każdy radca prawny posiada obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, co zabezpiecza interesy klientów.

Radca może prowadzić sprawy sądowe klientów oraz udzielać doradztwa na rzecz klientów indywidualnych i przedsiębiorców. Do zadań radcy prawnego należą:

• udzielanie porad prawnych dla firm i osób prywatnych,
• sporządzanie różnego rodzaju pism,
• reprezentowanie klientów przed sądami oraz organami administracji publicznej,
• sporządzanie opinii prawnych,
• opiniowanie umów.

Kim jest adwokat?

Osoba chcąca zostać adwokatem, musi spełnić te same warunki, co przyszły radca prawny. Przede wszystkim musi ukończyć studia prawnicze, następnie ukończyć aplikację adwokacką, zdać egzamin zawodowy oraz zostać wpisana na listę radców prawnych, prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką.

W tym przypadku możliwe są również inne sposoby uzyskania uprawnień. Przewidziane są one między innymi dla prawników, którzy chcą zmienić zawód.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy prawo o adwokaturze przewiduje, że „zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami”.

Jak widać, jest to praktycznie takie samo unormowanie jak w przypadku radców prawnych. Jedyna różnica polega na tym, że adwokaci nie mogą pozostawać w stosunku pracy.

Adwokat podejmuje się doradztwa we wszystkich obszarach prawa, obrony oskarżonych w procesach karnych, występowania w imieniu klienta przed sądami w sprawach cywilnych i przed innymi instytucjami.

Adwokat podlega również obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności na rzecz klientów.

Adwokat czy radca prawny – którego wybrać?

Zakres kompetencji radców prawnych i adwokatów jest bardzo szeroki. Obejmuje wszystkie dziedziny prawa, zaczynając od spraw cywilnych, prawa handlowego i administracyjnego, poprzez prawo podatkowe, po prawo karne, a także procedury, czyli możliwość reprezentowania klientów przed sądami i organami administracyjnymi.

Skoro zakres działania obu tych profesji jest taki sam, wybierając prawnika, klient nie musi kierować się tym, czy prawnik ma uprawnienia radcy prawnego czy adwokata. Co więc powinien brać pod uwagę?

Renomę prawnika, opinie innych zadowolonych klientów i obszar działania. Dobrze, by prawnik miał siedzibę w tym samym mieście, w którym będą się odbywać ewentualne rozprawy sądowe. Dzięki temu klient nie będzie musiał opłacić kosztów dojazdu prawnika. Z drugiej strony, jeśli wygra spór, to druga strona i tak zwróci poniesione koszty.

Warto pamiętać, że choć radcowie i adwokaci mogą działać we wszystkich obszarach prawa, to nikt nie jest specjalistą w każdej dziedzinie. Wybierając prawnika należy brać pod uwagę doświadczenie w podobnych sprawach.